Η σκοτεινή πλευρά του marketing

Σήμερα έπεσα πάνω σε ένα πολυσέλιδο διαφημιστικό ενός super market. Αφού ξεπέρασα εύκολα τις σελίδες με τα ξυραφάκια που επιλέγει ο Federer και τα σαμπουάν που κρατάνε τις άκρες των μαλλιών σε τέλεια κατάσταση, έφτασα στις οδοντόκρεμες. Κι αυτό ήταν το λάθος μου.

Σε μία σελίδα η οδοντόκρεμα (ας την πούμε) Teethshine είχε 6(!) διαφορετικές παραλλαγές της για μένα. Η μία έκανε πολύ καλό καθαρισμό, η άλλη αστραφτερά δόντια, η άλλη πρόσφερε τέλεια αναπνοή, η άλλη 24ωρη προστασία κλπ. Ένιωσα πολύ ηλίθιος. Δεν το αποκλείω να είμαι, αλλά αυτή η κατάμουτρη παραδοχή όσο να 'ναι με πειράζει λίγο.

Ο πρώτος λόγος που ένιωσα ηλίθιος ήταν γιατί δεν ήξερα ποια παραλλαγή να διαλέξω. Τις ήθελα στην αρχή όλες. Όσο κοιτούσα τη διαφήμιση βέβαια αυτό το αίσθημα ξεθώριαζε έως τη στιγμή που δεν ήθελα καμία και δεν μπορούσα να εξηγήσω γιατί. Έτσι, συγχύστηκα κι ως γνωστόν συνήθως μετά τη σύγχυση ξεκινάει ο εκνευρισμός. Στο τέλος ήμουν τόσο τσαντισμένος που ήθελα να έχω μπροστά μου το τμήμα marketing της Teethshine και να το βάλω να φάει και τις 6 παραλλαγές της οδοντόκρεμας.

Ο άλλος λόγος που ένιωσα ηλίθιος ήταν γιατί ένιωσα ότι με κοροϊδεύουν. Δηλαδή ο τύπος της οδοντόκρεμας που λευκαίνει τέλεια τα δόντια δεν τα προστατεύει; Αν επιλέξω την 24ωρη προστασία θα βρωμάει το στόμα μου; Μου δίνετε δηλαδή κύριοι επίτηδες ελαττωματικά προϊόντα; Μάλιστα, εξ' όσων γνωρίζω στη μεγάλη τους πλειοψηφία όλες οι οδοντόκρεμες είναι πάνω κάτω το ίδιο αποδοτικές.

Αυτό που λοιπόν θέλω είναι μία οδοντόκρεμα που να κάνει καλά τη δουλειά της. Μπορώ να την έχω;

Ναι, μπορώ να την έχω, μόνο που δε θα είναι η Teethshine, θα είναι μια άλλη που απλώς βγαίνει σε μία παραλλαγή—άντε δύο, αν είναι με διαφορετικές γεύσεις.

Προφανώς, οι 6 παραλλαγές (που δεν είναι 6, στο site της η συγκεκριμένη μάρκα έχει 25, ναι 25!) που μας δίνει η οδοντόκρεμα δεν είναι επειδή στ' αλήθεια έχουμε διαφορετικές ανάγκες. Όχι, βέβαια. Πρόκειται για ένα γελοίο/ευφυές, όπως θες πες το, εργαλείο του marketing για να μας κάνει να αισθανθούμε μοναδικοί, να δοκιμάσουμε και κάτι άλλο, να νιώσουμε μια ευφορία λόγω των πολλών επιλογών, να αυξηθεί η τιμή του προϊόντος μέσω των διαφορετικών χαρακτηριστικών κι άλλα πολλά τέτοια.

Η οδοντόκρεμα είναι βέβαια απλώς ένα παράδειγμα. Το ίδιο γίνεται με τα σαμπουάν, τις πάνες για τα μωρά, τα προγράμματα κινητής τηλεφωνίας, ακόμα με τους υπολογιστές.

Τελειώνοντας, ένα πράγμα θέλω να πω απέναντι σε όλο αυτό το παραμύθι: ότι κανένας δεν είναι χαρούμενος όταν νιώθει ηλίθιος. Αν λοιπόν μια οδοντόκρεμα με φέρνει σε αυτό το σημείο, δε θα την αγοράσω ποτέ, αυτό το brand name έχει καεί για μένα. Και πιστεύω ότι όσο πιο πολύπλοκος γίνεται ο κόσμος γύρω μας, τόσο περισσότεροι άνθρωποι θα αντιδρούν παρόμοια. Είναι, νομίζω, ένα σημάδι υγείας. Υγείας των δοντιών, έτσι;