Design vs. Στυλ
Τι είναι το design
Το design έχει να κάνει με το πως λειτουργούν τα πράγματα. Το design διευκολύνει τη χρήση και κάνει την επικοινωνία αυτονόητη.
Ας δούμε ένα παράδειγμα: το να φαίνεται σε ένα website ποιο link του βασικού μενού είναι επιλεγμένο είναι θέμα του design. Δεν έχει σημασία αν το link είναι κίτρινο, κόκκινο ή μπλε. Δεν έχει σημασία αν είναι υπογραμμισμένο ή βρίσκεται σε ένα tab που φαίνεται πιο έξω ή πιο μέσα από τα υπόλοιπα tabs. Σημασία έχει να ξεχωρίζει. Ο designer οφείλει να δείξει τη διαφορά. Αυτή θα προκαλέσει ένα οπτικό μήνυμα στον επισκέπτη του website, το οποίο θα μεταφραστεί ως μια κατάσταση διαφορετική από την default (που είναι να μην υπάρχει διαφορά μεταξύ των links).
Όλο αυτό που μόλις περιέγραψα είναι καλό design. Το χαρακτηριστικό του καλού design είναι ότι αντέχει στο χρόνο. Ένα καλοσχεδιασμένο website δε δείχνει παρωχημένο μετά από ένα χρόνο, γιατί οι αρχές του design είναι αναλλοίωτες. Δεν έχει σημασία αν το website θα κερδίσει βραβεία ή αν θεωρηθεί cool από τις κοινότητες. Σημασία έχει αν θα δουλεύει σωστά.
Το design δε χωρά το “μ’ αρέσει” ή το “δε μ’ αρέσει”, γιατί είναι αυτές είναι υποκειμενικές κρίσεις, ενώ το design είναι σε μεγάλο βαθμό αντικειμενικό. Μια πιθανή ερώτηση που κάποιος θα μπορούσε να θέσει είναι ”Τότε γιατί όλα τα websites δεν είναι ίδια μεταξύ τους;” Η απάντηση είναι ότι δεν είναι ίδια, γιατί υπάρχουν πολλοί διαφορετικοί λόγοι που διαφοροποιούν το σχεδιασμό ενός διαδικτυακού τόπου. Ο κυριότερος από αυτούς είναι ότι κάθε project έχει τις δικές του ιδιαίτερες απαιτήσεις. Η σημαντικότερη, ίσως, δουλειά του designer είναι να τις αντιληφθεί και να τις αποδόσει σωστά.
Μια άλλη παρεξήγηση που υποβόσκει είναι ότι το design είναι ένας επαναλαμβανόμενος μηχανισμός παραγωγής websites, ότι είναι μια ψυχρή διαδικασία. Το αντίθετο ισχύει. Όταν ο Web designer σκέπτεται τους επισκέπτες του και πως αυτοί θα αποκομίσουν την καλύτερη δυνατή εμπειρία, πως θα πάρουν ό,τι περισσότερο μπορούν από ένα διαδικτυακό τόπο, δεν υπάρχει τίποτα πιο ζεστό από αυτό.
Τι είναι το στυλ
Το στυλ είναι η διακόσμηση. Είναι το αν οι γωνίες θα είναι στρογγυλεμένες, το αν το λογότυπο θα έχει αντανάκλαση και το αν προτιμώ γενικά το πορτοκαλί χρώμα από το πράσινο.
Το στυλ χωράει το “μ’ αρέσει” και το “δε μ’ αρέσει”. Το στυλ κάνει ένα website να φαίνεται ανόητο μετά από κάποιο καιρό. Γιατί τα πρώτα templates του blogger (δωρεάν blogs από το Google) αντέχουν στο χρόνο και το 90% των bloggers ακόμα τα χρησιμοποιούν; Εύκολο: γιατί είναι καλοσχεδιασμένα. Γιατί οι designers που ασχολήθηκαν με αυτά γνώριζαν τις αρχές του καλού design και τις εφάρμοσαν. Αντίστοιχα, γιατί το grunge look πολλές φορές δείχνει γελοίο; Γιατί δεν έχει να κάνει με design, αλλά με διακόσμηση. Αυτό που πριν από μερικούς μήνες ήταν hype (σκεφτείτε το Web 2.0 look), σήμερα είναι εκτός μόδας.
Πιστεύει κανείς ότι τα κείμενα με μέγεθος 8px και ανοιχτό γκρι χρώμα πάνω σε λευκό background είναι cool; Πόσο cool μπορεί να είναι ένα κείμενο που δεν μπορεί να διαβαστεί; Πόσο έξυπνο είναι ένα μενού που κατεβαίνει όσο ο επισκέπτης κάνει scroll down σε μια σελίδα και τον αποσπά από την ανάγνωση του κειμένου;
Η σύγχυση μεταξύ design και στυλ έκανε τα Flash sites να είναι τόσο, μα τόσο αποτυχημένα και τα περισσότερα από αυτά να μην δέχονται επισκέψεις από τον ίδιο χρήστη για 2η φορά. Η δυσκολία του να φτιάξεις ένα πραγματικά καλό Flash site είναι τέτοια που είμαι βέβαιος ότι στο μέλλον θα κοστίζουν ποσά απλησίαστα ακόμα και γι’ αυτούς που έχουν διάθεση και χρήμα να ξοδέψουν.
Πρέπει να προχωρήσουμε
Γιατί ποτέ καμία πολυθρόνα χωρίς πλάτη, όσο όμορφη κι αν δείχνει, δεν πρόκειται να χρησιμοποιηθεί όσο μια αναπαυτική πολυθρόνα με μαλακή πλάτη και κάθισμα; Γιατί οι πολυθρόνες έχουν ένα συγκεκριμένο σκοπό για τον οποίο κατασκευάζονται κι αυτό δεν μπορεί να το παραβλέψει κανένας. Το ίδιο συμβαίνει με τα websites.
Όποιος θέλει να κάνει τέχνη, κάνει τέχνη. Όποιος θέλει να κάνει κάτι χρήσιμο, κάνει κάτι άλλο. Δεν υποβιβάζω την τέχνη, έχει κι αυτή συγκεκριμένους στόχους. Χωρίς τέχνη χάνουμε σημαντικά πράγματα που έχουν να κάνουν με τον εσωτερικό μας κόσμο. Δε θα μπορούσα να ισορροπήσω, χωρίς κάποιες συγκεκριμένες μορφές τέχνης. Όμως η τέχνη δε με βοηθάει να φτάσω π.χ. σε ένα ραντεβού. Σε αυτή την περίπτωση χρειάζομαι ένα μεταφορικό μέσο. Αντίστοιχα, -κι αυτό πρέπει να το αντιληφθούμε όλοι- πίσω από ένα website στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων στοχεύεται κάποιο κέρδος, άμεσο ή όχι. Είναι ό,τι πιο θεμιτό μπορώ να φανταστώ, το δέχομαι και το υποστηρίζω απόλυτα.
Η σύγχυση μεταξύ design και στυλ είχε σοβαρές επιπτώσεις στην αγορά. Δύσχρηστα, inaccessible, δυσνόητα websites, που εκείνη τη στιγμή έδειχναν μοδάτα, εξάντλησαν τους πόρους επαγγελματιών κι επιχειρήσεων και οδήγησαν ένα κοινό χωρίς γνώση στο να χάσει την εμπιστοσύνη του προς το μέσο. Όχι βέβαια ότι αυτός ήταν ο μόνος λόγος.
Οι λάθος συμβουλές από ανθρώπους που αυτοαποκαλούνται designers δημιουργούν ένα κακό προηγούμενο. Οι πελάτες διψάνε για χρήσιμα websites γιατί βλέπουν κάποιες ευκαιρίες που δεν υπήρχαν στο παρελθόν και μέσω αυτών επεκτείνουν τα όνειρά τους. Είμαι περήφανος όταν βοηθώ έναν άνθρωπο να φτάσει ένα βήμα πιο κοντά στα όνειρά του. Συνεπώς, οφείλουμε να βοηθήσουμε τους επαγγελματίες που θέλουν να δραστηριοποιηθούν στο Διαδίκτυο, ακόμα κι αν αυτό σημαίνει να τους εκπαιδεύσουμε.
Αντίστοιχα, οφείλουμε να θέσουμε σοβαρότερα standards για τους εαυτούς μας και να τα φτάσουμε. Να αγνοήσουμε τους κακούς συναδέλφους και να κατακρίνουμε το κακό design όπου το βρίσκουμε με επιχειρήματα κι εξηγήσεις. Δεν εννοώ φυσικά στο να καταλήξουμε να κατασκευάζουμε βαρετά κι ομοιόμορφα websites. Υπάρχουν άπειροι τρόποι να βελτιώσουμε τη δική μας αισθητική και να την ενσωματώσουμε στα designs μας.
Ωστόσο, πρέπει να δώσουμε στο design και στο στυλ την αξία που το καθένα έχει. Δε γίνεται χωρίς κόπο ούτε μέσα σε μια ημέρα, εβδομάδα, μήνα. Είμαι όμως απόλυτα πεπεισμένος ότι θα έχει μετρήσιμα αποτελέσματα σε όσους το κάνουμε.
—-
Το κείμενο αυτό γράφτηκε με αφορμή ένα εκπληκτικό άρθρο που δημοσιεύτηκε στο website ideas on ideas με τίτλο Fuck style.
