Δύο κυρίες, ένα café, το User Interface και το User Experience Design
Καθώς η υπέροχη κυρία άνοιγε την πόρτα του νέου café, για το οποίο είχαν γράψει όλα τα έγκυρα περιοδικά της τάξης της, άρα που οπωσδήποτε έπρεπε να δει από κοντά, αντίκρυσε το μινιμαλιστικό χώρο με τα κέδρινα πατώματα και τη λευκή διακόσμηση. Αμέσως σκέφτηκε “Τι designάτο μαγαζί! Επιτέλους, να και κάτι που μας ταιριάζει.”
Έκατσε στην λεπτοκαμωμένη και πανάλαφρη καρέκλα από τιτάνιο κι ακούμπησε τη τσάντα της στο μικροσκοπικό, αλλά σίγουρα υπέροχο, τραπεζάκι με το κρυστάλλινο τζάμι. Ο σερβιτόρος της άνοιξε αμέσως τον τιμοκατάλογο, μόνο που τα πάντα εκεί μέσα ήταν γραμμένα με τόσο μικρά γράμματα, που η κυρία δεν έκανε τον κόπο να τα διαβάσει.
“Τι μου προτείνετε;” ρώτησε το σερβιτόρο.
“Προτείνω το σπάνιο τσάι μας, Antigua Bianco. Το εισάγουμε αποκλειστικά και είναι ο,τι πρέπει για ένα τέτοιο ωραίο πρωινό.”
“Αυτό θα πάρω, ευχαριστώ.”
Στην πορεία το τσάι Antigua αποδείχτηκε ένα ρόφημα που έμοιαζε πολύ με το χαμομήλι, το οποίο δεν ήθελε να βλέπει η κυρία, αλλά αυτό ξεπεράστηκε γρήγορα. Εξάλλου, δεν ήταν αυτό το πρόβλημα. Το πρόβλημα ήταν η καρέκλα της, η οποία αν και πανέμορφη ήταν άβολη και κουραστική και την έκανε ν' αλλάζει θέση συνέχεια προκειμένου να βολευτεί. Την ίδια στιγμή το τραπεζάκι ίσα ίσα που χωρούσε το Α3 περιοδικό της. Η φίλη της που τη συνόδευε, στην προσπαθεία της να χωρέσει τον καφέ της, έριξε το φλυτζάνι προκαλώντας μια μικρή αναταραχή σε όλο το μαγαζί κι έναν ωραιότατο κι ανεξήτιλο λεκέ στον κέδρο που τόση ώρα πατούσε.
Μετά από λίγη ώρα οι δύο κυρίες άφησαν το καφέ λέγοντας η μία στην άλλη ότι “οπωσδήποτε πρέπει να ξανάρθουν σύντομα”. Αυτό αποδείχτηκε ότι δε θα γινόταν ποτέ. Για κάποιον ανεξήγητο λόγο πάντα προτιμούσαν κάποιο άλλο μαγαζί αντί γι' αυτό.
Μα τι μας λες τόση ώρα;
Αυτή η μικρή ιστορία είναι άκρως ενδεικτική για το τι είναι το design κι ας μην έχει καμία σχέση με το web και τις ιστοσελίδες και τα apps κι όλα αυτά τα πράγματα για τους geeks.
Η minimal αισθητική, το κέδρινο πάτωμα, οι καρέκλες τιτανίου, το κρυστάλλινο τραπεζάκι, ο τιμοκατάλογος και το τσάι Antigua Bianco είναι το User Interface Design. Το οποίο στην ιστορία μας ήταν εξαιρετικό και ήταν ο λόγος για τον οποίο οι δύο κυρίες ενθουσίαστηκαν από το μαγαζί.
Το ότι δεν ξαναπήγαν ποτέ σε αυτό είναι γιατί το User Experience Design απέτυχε: το Antigua Bianco ήταν κάτι σαν χαμομήλι, αλλά το έμαθαν πολύ αργά, μια που ο τιμοκατάλογος δε διαβαζόταν. Η καρέκλα και το τραπεζάκι, όσο όμορφα κι αν έδειχναν, αποδείχτηκαν προβληματικά. Το κέδρινο πάτωμα απορρόφησε τον καφέ κι έχασε την αισθητική του.
Όσο καλά κι αν τα πήγε το UI Design, στο UX το πρόβλημα ήταν μεγάλο.
Όλα αυτά σε ένα άλλο περιβάλλον
Αν δοκιμάσουμε να τα μεταφέρουμε όλα αυτά τώρα στο web ή στα applications, το πράγμα παύει να είναι τόσο απλό, γιατί οι έννοιες δεν είναι πια απτές. Όμως οι αρχές συνεχίζουν να ισχύουν.
Το User Interface Design, αυτό δηλαδή που θα κάνει την πρώτη εντύπωση, συνεχίζει να είναι καθοριστικό. Είναι το παράθυρο στην καλή αισθητική, είναι η αίσθηση που θέλεις να βγει κάθε φορά κι ένα σύμβολο αξίας. Ταυτόχρονα είναι αυτό που μιλάει στις αισθήσεις μας: στην όραση, την ακοή, την αφή και πάει λέγοντας. Όπως είναι διαφορετικό το να περπατάς στο κέδρινο πάτωμα σε σχέση με το τσιμέντο, έτσι κι ένα ελκυστικό UI ξεχωρίζει. Μάλιστα, έχει κι αυτό τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του: τη σωστή τυπογραφία, τη χρωματική αρμονία, την ισορροπία, το ρυθμό, την αντίθεση κ.λπ.
Το καλό User Interface Design έχει ένα ακόμα σπουδαίο χαρακτηριστικό: δεν εξαρτάται από το εκάστοτε στυλ. Είναι διαχρονικό. Θα μπορούσε π.χ. να φανταστεί κανείς ότι αυτός αποχυμωτής δημιουργήθηκε πριν 42 χρόνια;
Το User Experience Design τώρα, μπορεί να γίνει ακόμα πιο περίπλοκο στον κόσμο του διαδικτύου. Τόσο οι ιστοσελίδες όσο και τα applications περιλαμβάνουν πολύ πιο σύνθετες ενέργειες σε σχέση με το “προσπαθώ να χωρέσω ένα μεγάλο περιοδικό σε ένα μικρό τραπέζι”. Καθώς τα όρια μεταξύ των websites και των εφαρμογών γίνονται όλο και πιο αδιόρατα, ο νέος κόσμος που δημιουργούμε απαιτεί συνδυασμό διαφορετικών εγκεφαλικών ενεργειών, ώστε να φτάσουμε σε ένα προϊόν ή υπηρεσία που πετυχαίνει.
Ειδικά στο UX Design, είναι πολλές οι φορές που ξεκινάμε κάνοντας αυτό που λέμε educated guesses (δηλαδή υποθέσεις βάσει γνώσης κι εμπειρίας από αντίστοιχες περιπτώσεις στο παρελθόν). Αν θέλουμε να είμαστε σωστοί, πρέπει να είμαστε πάντα κι έτοιμοι να τις αναιρέσουμε, καθώς καμία συνταγή που έχει εφαρμοστεί μια φορά με επιτυχία δεν εξασφαλίζει ότι θα πάει καλά και σε ένα άλλο προϊόν.
Πότε ένα προϊόν/υπηρεσία πετυχαίνει σε επίπεδο design;
Έχουμε ένα δεδομένο εδώ: κανένας δεν πετυχαίνει τέλειο αποτέλεσμα με την πρώτη φορά. Η επιτυχία ξεκινάει από την εφαρμογή των σωστών αρχών και μια αέναη διαδικασία iterations (δηλαδή αλλαγών και βελτιώσεων) τόσο στο User Interface όσο και στο User Experience Design. Προφανώς πρόκειται για μια προσπάθεια επίπονη τόσο για τους ανθρώπους όσο και για τα budgets. Όμως δε γίνεται αλλιώς. Πιο πολλή σημασία έχει πως όταν η πορεία είναι σωστή, τότε τα ανταποδοτικά οφέλη του design είναι τεράστια.
Το καλό design δημιουργεί εμπιστοσύνη ανάμεσα στο προϊόν και το χρήστη. Τον κάνει να αισθάνεται καλά και τον διευκολύνει. Του λύνει προβλήματα και τον γλυκαίνει. Και παρότι ο δρόμος μέχρι να φτάσει κάποιος στο καλό design είναι εξαντλητικός, τα αποτελέσματα είναι πολύ εύληπτα, γιατί αφορούν βασικές αισθήσεις κι ένστικτα.
Το παράδειγμα του iMac είναι ενδεικτικό: μέχρι να φτάσουμε στο σημερινό κομψοτέχνημα, ο υπολογιστής αυτός πέρασε από πολλά στάδια αλλαγών και βελτιώσεων. Όμως δε νομίζω ότι υπάρχει κάποιος που να αμφισβητεί την αξία του.
Από την άλλη μεριά, όταν το design έχει ξεκινήσει με λάθος αρχές σπάνια σώζεται. Αυτό ισχύει ακριβώς γιατί αφορά τη χρήση κι όχι τον εντυπωσιασμό, τη διακόσμηση, το στυλ ή ακόμα και την τέχνη. Είναι μια πνευματική διαδικασία βασισμένη σε αρχές, όχι μια ελεύθερη έκφραση του όποιου δημιουργού.
Μετά απ' όλα αυτά είναι νομίζω προφανές ότι το UI και το UX Design ειναι εξίσου σημαντικά. Πρόκειται για δύο παραμέτρους που η μία συμπληρώνει την άλλη και το επιτυχημένο design χρειάζεται και τις δύο. Ακόμα περισσότερο χρειάζεται να αλλάζει προς το καλύτερο μέσα στο χρόνο. Είναι αστείο, αλλά παρότι το design είναι κάτι που φαίνεται, η διαδικασία της βελτίωσής του προκύπτει μέσα από μια ιδιότυπη ενδοσκόπηση. Είναι στην πραγματικότητα μια εσωτερική μάχη που δίνουν οι designers και το πόσο αφοσιωμένα θα το κάνουν, κρίνει και το πόσο βελτιώνουν τη δουλειά τους.
Άρα, το γιατί τελικά οι κυρίες της ιστοριούλας της εισαγωγής δεν ξαναπήγαν στο συγκεκριμένο café έχει εξήγηση και είναι πολύ απλή: για να φτιάξεις ένα καλό μαγαζί χρειάζεται η καρέκλα σου, να μην είναι απλώς τιτανίου, αλλά να είναι και βολική. Όχι τίποτ' άλλο, αλλά για να ευχαριστηθεί και η κυρία το Antigua Bianco της. Κρίμα είναι να την κακοκαρδίσεις.
